Όποτε θέλουμε να επισκεφθούμε ένα κοντινό τεχνικό σπήλαιο, με κάποιο αξιόλογο βάθος, αυτό είναι μέσα στις πρώτες επιλογές μας.
Με τρεις από το πρόσφατο Σεμινάριο, τον Κώστα Αναγνώστου, τον Δημήτρη Πέττα και τον Ηλία Καλαμπαλίκη, τον Γιάννη Μπιρμπίλη, και τον Απόλλωνα Θρασυβουλίδη, ξεκινήσαμε πρωί-πρωί του Σαββάτου, ίσως για την τελευταία εξόρμηση της χρονιάς.
Εκτός από την είσοδο που θέλει ένα 10μετρο σχοινί, τα επόμενα ”σφιχτά” κατηφορικά περάσματα που γίνονται με αντιστηρίξεις, όπως και το πολύ μικρό και χαμηλό πατάρι που καταλήγουν, ξεκίνησαν τα αστεία σχόλια του τύπου, δε μας τά ‘πατε αυτά και άλλα διάφορα, αλλά χωρίς κάποιο πρόβλημα, αρχίσαμε τις απανωτές κύριες καταβάσεις.
Ούτε μία δεν γίνεται με απλό τρόπο, μιας και δεν υπάρχει τοίχωμα με συνεχόμενη καθετότητα, επιβάλλοντας τις τραβερσαριστές αλλαγές, παρακάμψεις και αντιστηρίξεις. Το ότι όμως τα τοιχώματα της διάκλασης, που είναι η μορφή του σπηλαίου, είναι κοντά το ένα στο άλλο, προσφέρουν λύσεις και πατέντες, λίγο από αναρρίχηση και λίγο από κλασικές σπηλαιολογικές τεχνικές. Αρκεί να φύγει η σκέψη μας από τη βαθιά χαρακιά που είναι κάτω από τα πόδια μας και να τις εκμεταλλευτούμε.
Καταλήξαμε πολύ σύντομα στο μεγάλο πατάρι, 70 μέτρα από την επιφάνεια και εκεί το ενδιαφέρον των παιδιών στράφηκε στην ιστορία της εξερεύνησης του νέου τμήματος του σπηλαίου και πως ξεκίνησε το 2016.
Η έρευνα άρχισε με την παρατήρηση ανοιγμάτων στην απρόσιτη τότε απέναντι πλευρά και με το στήσιμο της τραβέρσας, που μας έδωσε πρόσβαση σε μιά καταστόλιστη μικρή αίθουσα. Από κεί, μέσα από ένα στενό πέρασμα, βρήκαμε τη συνέχεια για την ολοκλήρωση του αρματώματος της νέας διαδρομής, περνώντας από ένα πολύ λασπωμένο τμήμα και καταλήγοντας σε μια μικρή καθαρή αίθουσα στα 120 περίπου μέτρα. Είναι γεμάτη ρωγμές προς τα κάτω, αλλά με πολύ μικρές πιθανότητες να περάσει άνθρωπος από κεί, έστω και με εκτεταμένες διανοίξεις.
Μιλώντας για όλα αυτά, τσιμπήσαμε κάτι, ήπιαμε λίγο νερό και μπήκαμε στις αναβάσεις, καταλήγοντας νωρίς το απόγευμα στα αυτοκίνητα για την επιστροφή.

Ξεκινήσαμε με βροχή από την Αθήνα, αναμένοντας να ισχύει το ίδιο για όλη μέρα, όπως έλεγαν οι προγνώσεις.
Φτάσαμε στη Σέτα και ύστερα από λίγο στο σημείο που αφήνουμε το αυτοκίνητο, προκειμένου να ξεκινήσουμε για τη σπηλιά με τα πόδια και ετοιμαστήκαμε, όσο γινόταν, προστατευμένοι από ένα γεροέλατο, φορώντας τις στολές και τις κάπες μας. Λίγα πράγματα κατορθώσαμε να προστατεύσουμε καθώς περπατούσαμε μέσα στα βρεγμένα, αλλά φτάσαμε στο σημείο και εντοπίσαμε τη σπηλιά.
Η είσοδος που κάποτε βρισκόταν ανάμεσα στις ρίζες ενός μεγάλου έλατου, είναι τώρα πια απλώς μία τρύπα, καθώς δεν υπάρχει ούτε ίχνος από το παλιό δέντρο και οι ρίζες του έχουν τελείως αποσυντεθεί.
Βγάλαμε τα αδιάβροχα και κατεβήκαμε στις αίθουσες που είναι διακοσμημένες με πολλά και διάφορα σπηλαιοθέματα. Κουρτίνες, σταλακτίτες, σταλαγμίτες και οι μεγάλες κολώνες, ήταν για αρκετή ώρα η ενασχόλησή μας φωτογραφίζοντας και μιλώντας γι αυτά και άλλα πολλά, περάσαμε κάμποσο χρόνο εκεί μέσα.
Η βροχή έξω δεν σταμάτησε ποτέ και επιστρέφοντας, αλλάξαμε πάλι όσο γρηγορότερα μπορούσαμε και καταφύγαμε στο εκκλησάκι στην Αμπουδιώτισσα.
Βγάλαμε και μαγειρέψαμε ότι καλά είχαμε προβλέψει να έχουμε μαζί μας, ελπίζοντας για την επόμενη μέρα, τις λίγο καλύτερες συνθήκες που προέβλεπε το δελτίο καιρού.
Ξημέρωσε την Κυριακή, μια μέρα σαν την προηγούμενη, ακόμη λίγο χειρότερη, λόγω ψύχους και διαπιστώσαμε ότι η καλυτέρευση δόθηκε για αρκετά αργότερα, προς το απόγευμα. Το ύψωμα της Ελατοσπηλιάς, ήταν πια χιονισμένο, όπως και όλα γύρω-γύρω και ξεκινήσαμε για Μετόχι, μήπως βρούμε λίγο καλύτερες συνθήκες.
Το χιόνι πολύ σύντομα άρχισε να πυκνώνει, ο δρόμος είχε στρωθεί κανονικά και μετά από λίγο, ούτε το φούλ μπλοκέ διαφορικό του 4Χ4 δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και η ανηφόρα προμήνυε ακόμη χειρότερα. Αν δεν ήταν άσφαλτος από κάτω και είχαμε βγει σε χωματόδρομο, θα είχαμε πολλές πιθανότητες να συνεχίσουμε.
Χορτασμένοι από εικόνες, βροχή, χιόνι και κρύο, αφήσαμε για μια άλλη φορά τη συνέχιση της περιπέτειας και την επίσκεψη στο Σπήλαιο Κατελάνι, που ήταν εξ αρχής ο στόχος μας, για τη δεύτερη μέρα.

Σε συνέπεια της προηγούμενης δημοσίευσης, ήρθε η συνέχεια! Με δύο από τα παιδιά του Σεμιναρίου του 11ου που μόλις τελείωσε, τον Δημήτρη Πέττα και τον Αλέξιο Θεοφιλόπουλο, φύγαμε για Ευρυτανία, κατόπιν προσκλήσεως από τον Κώστα Μπακολίτσα, φίλο του Συλλόγου, Βιολόγο, που είχε αναλάβει σαν Εισηγητής το ανάλογο μάθημα.
Ξεκινήσαμε το Σάββατο στις 07:00, ένα ταξίδι πέντε περίπου ωρών, που απαιτεί υπομονή και θέληση, μιας και όταν βγήκαμε από τους μεγάλους δρόμους, η ταχύτητα έπεσε δραματικά, αναγκαστικά και για κανένα δίωρο τουλάχιστον.
 Ο προορισμός μας ήταν το Σύχνικο, ένα χωριουδάκι εννέα κατοίκων, που μας υποδέχτηκαν θερμά μαζί με τον Κώστα που μόλις είχε φτάσει κι αυτός από το Αγρίνιο.
 Χωρίς να χάσουμε χρόνο, φύγαμε για το σπήλαιο, στο οποίο ο Κώστας είχε μπεί τον Ιούλιο για κάμποσα μέτρα. Ετοιμαστήκαμε και μπήκαμε, φτάνοντας γρήγορα σε ένα πλημμυρισμένο σημείο που το καλοκαίρι ήταν στεγνό και για να μην φύγουμε χωρίς να το παλέψουμε, μπήκαμε στο νερό μέχρι το στήθος σε μια προσπάθεια να περάσουμε, έστω και ανασαίνοντας οριακά από το κενό στην οροφή, αλλά με λίγες ελπίδες. Η απουσία ρεύματος αέρα, δυστυχώς, ήταν από την αρχή αισθητή, δείγμα ότι το νερό είχε σφραγίσει το πέρασμα, αλλά και οι ώρες οδήγησης μεγάλο κίνητρο κι αυτές! Το παλέψαμε όσο πήγαινε, και φύγαμε, αφήνοντας για πιό καλή εποχή τη συνέχιση της εξερεύνησης.
 Ερευνήσαμε για λίγο κι άλλο ένα έγκοιλο εκεί κοντά, που όμως δεν είχε βάθος, ούτε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και επιστρέψαμε στα αυτοκίνητα, λίγο πρίν πέσει το σκοτάδι, να βγάλουμε τα βρεγμένα και να γυρίσουμε στο χωριουδάκι.
 Δεν άργησε να εμφανιστεί όλος ο πληθυσμός του και μερικοί από το κοντινά χωριά Παλιοκαντούνα, και Μοναστηράκι. Σύνολο 150 άτομα, χωρίς το μηδέν! Η συζήτηση περιεστράφη γύρω από τα σπηλαιολογικά ενδιαφέροντα για πολλή ώρα, μας προσκάλεσαν και για άλλες εξερευνήσεις στην περιοχή και ξεφεύγοντας ξεκίνησαν οι πλάκες και το γέλιο έδινε κι έπαιρνε! Δε φάγαμε τίποτα, τίποτα δεν ήπιαμε, ότι βλέπετε είναι συκοφαντίες!
 Την επομένη μας οδήγησαν και σε άλλα σημεία σπηλαιολογικού ενδιαφέροντος στα γύρω μέρη και νωρίς το μεσημέρι, ξεκινήσαμε για πίσω, γεμάτοι από εικόνες, τοπία και συναισθήματα. 

Τελευταία για το Σεμινάριο επιλέξαμε μια σπηλιά συνολικού βάθους περίπου 100 μέτρων, περιλαμβανομένης μιας μονοκόμματης κατάβασης 50 μέτρων. Ότι πρέπει για να παλέψει κάποιος τους φόβους του και να βγει στο κενό, στην τεράστια καμπάνα του δεύτερου τμήματος αυτού του σπηλαίου.
Με κοντινή παρακολούθηση ιδίως στη μεγάλη κατάβαση, διαπιστώσαμε ότι μάλλον έχει γίνει καλή δουλειά στην εκπαίδευση, αφού λάθος δεν έγινε από κανένα. Άλλωστε η αδρεναλίνη φέρνει μια εγρήγορση που σε συνδυασμό με το ένστικτο της επιβίωσης, φέρνει έντονες τις αναμνήσεις με τη σωστή σειρά στις κινήσεις.
Φτάσαμε στη καταστόλιστη λιμνούλα στα -80 και αφού φωτογραφήσαμε αρκετά, κατεβήκαμε στο κατώτατο τμήμα, αυτό που περιλαμβάνει μια αιθουσούλα με ένα μικρό καταρρακτάκι, ίσως το πιό χαριτωμένο κομμάτι αυτού του βαράθρου. Συνήθως μας υποδέχεται με ένα πολύ έντονο ήχο, σαν να τρέχει ολόκληρο ποτάμι, ενώ η ροή του ποτέ δεν θα περιγραφόταν ως μεγάλη, αυτή τη φορά όμως, επικρατούσε ησυχία και μόνο λίγη σταγονοροή αυλάκωνε τη λεία επιφάνεια της μικρής λιμνούλας του.
Το απολαύσαμε κι αυτό και επιστρέψαμε για την ανάβαση, έχοντας ευτυχώς διπλά σχοινιά παντού.
Δύο-δύο και χωρίς βιασύνες πέρασαν όλοι κι αυτή τη δοκιμασία, υπερνικώντας κι αυτό το εμπόδιο και είχε σκοτεινιάσει πια, κατά τις 19:00′, όταν ανεβήκαμε όλοι στην επιφάνεια.
Με τους φακούς, θυμίζοντας λίγο από κρυφό σχολειό, επιδοθήκαμε στις εξετάσεις της ύλης του Σεμιναρίου και συνεχίσαμε τρώγοντας με όρεξη το βραδινό μας.
Το βράδυ πρέπει να πλησιάσαμε τους 0°, γιατί το πρωί κατά τις 10:00′ είχε 5° Κελσίου!
Την επομένη ασχοληθήκαμε λίγο με την εξερεύνηση της περιοχής, με την ταξινόμηση των υλικών και το μάζεμα των σχοινιών, πήγαμε και στην έξοδο της καταβόθρας των Μανικίων, εκεί που ξεκινάει ο Μανικιώτης ποταμός και για ένα καλό τελείωμα, καθίσαμε σε ένα πολύ καλό ταβερνάκι της περιοχής.
Με το τελείωμα του σχολείου αυτού, ήδη κανονίσαμε την επόμενη εξερεύνηση που με χαρά είδα ότι θα συμμετέχουν κάποιοι από τους νέους μας συναδέλφους.
Καλή αρχή στα παιδιά! Τώρα αρχίζουν τα ωραία!

Το Σάββατο 18/11 συνεχίσαμε την εκαίδευση των νέων μελών, στο Σπηλαιοβάραθρο Πρ.Ηλία στον Υμηττό, βάθους λίγο περισσότερο από 30 μέτρα, μπαίνοντας σιγά-σιγά σε λίγο μεγαλύτερες κατακόρυφες καταβάσεις, μιας και η εμπειρία της επιμήκυνσης του σχοινιού είναι κι αυτή σημαντική, πρίν μπούμε σε 50 μέτρων κατάβαση για το τέλος του σεμιναρίου.
Οι κρεμαστές αλλαγές, σε άβολο σημείο με χαμηλή οροφή, ήταν μια καλή προπόνηση για το σώμα και τη σκέψη.

Η Κυριακή 19/11 αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στη Χαρτογράφηση, την οποία φέτος ανέλαβε ο Γιώργος Σωτηριάδης του ΠΡΩΤΕΑ, που τον ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο και την ενέργεια που μας αφιέρωσε. Έτσι επιλέξαμε ένα σπήλαιο που να μην χρειάζεται σχοινιά.
Χωρίστηκαν τα παιδιά σε δύο ομάδες και εξασκήθηκαν εναλλάξ στα αναλογικά και στα ψηφιακά μέσα καταγραφής των στοιχείων της χαρτογράφησης και μένει να γίνει η αποτύπωση στο επόμενο και τελευταίο θεωρητικό μάθημα.
Με χαρά παρατήρησα την όρεξη, τη συγκέντρωση, και το ενδιαφέρον που έδειξαν τα παιδιά, για αυτή την πολιτιστική προσέγγιση του αντικειμένου του Σεμιναρίου.
Και συνεχίζουμε για λίγο μεγαλύτερες καταβάσεις και πολύ στολισμένες αίθουσες.

Το Σάββατο αρματώσαμε το Βάραθρο Συκιά και μέχρι αργά το μεσημέρι στρωθήκαμε στην προπόνηση.
Την Κυριακή, με τη συνοδεία της Εισηγήτριας του μαθήματος Αρχαιολογίας, Αλεξάνδρας Μαρή, οι εκπαιδευόμενοι επισκέφθηκαν το Σπήλαιο Αρχεδήμου ή Νυμφολήπτου στη Βάρη, όπου ξεναγήθηκαν από την Αρχαιολόγο μας και επιστρέφοντας, ήρθαν στη Συκιά που είχαμε προσθέσει διαδρομές, για περισσότερη εμπειρία στις τεχνικές μονού σχοινιού.
Όσο πάμε και καλύτερα από όλες τις πλευρές, αλλά στις τεχνικές ακόμα καλύτερα!
Τελειώσαμε το μάθημα με λίγους κόμπους ακόμη, για να τελειώσουμε την ενότητα και συνεχίζουμε!

Μετά τα πρώτα μαθήματα σε ανοιχτό πεδίο, μπήκαμε σε πραγματικά σπήλαια εκπαίδευσης με πολύ καλά αποτελέσματα και εμπλουτίζοντας τις τεχνικές, στηριζόμενοι στις προηγούμενες γνώσεις, προχωρήσαμε με το πέρασμα τραβέρσας, την κατευθυνόμενη κατάβαση και ανάβαση χωρίς σχοινί κατεύθυνσης και η αλλαγή κατεύθυνσης που είχαμε ήδη μάθει, μας φάνηκε παιχνιδάκι.
Πάρα πολύ καλές οι επιδόσεις των μαθητών και αρκετός ενθουσιασμός, όπως και στο στένωμα στο Αστερίου, που αποτελεί δοκιμασία δύσκολου περάσματος περιορισμένου χώρου.
Βάραθρο Αστερίου

Βάραθρο Κορυφογραμμής

Δυό ηλιόλουστες μέρες, τις περάσαμε στο πεδίο που έχουμε φτιάξει εκεί. Όλοι οι εκπαιδευόμενοι, Μυήθηκαν στις τεχνικές της κάθετης σπηλαιολογίας, με πολύ καλές επιδόσεις. Έχουμε ακόμη τέσσερα Σαββατοκύριακα πρακτικών μαθημάτων, οπότε και αρκετά περισσότερα πράγματα να εξασκηθούμε.
Καλή συνέχεια στο Σεμινάριο!

Από το 2009 την είχαμε δεί αυτή τη σπηλιά, αλλά μόλις είχαμε βγεί από μια τεχνική κατάβαση στο φαράγγι του Μαυρομάτη, είχαμε βγάλει τα υλικά και τις στολές και περπατούσαμε με τα μαγιό στο μονοπάτι. Η είσοδος είναι ακριβώς δίπλα εκεί που περπατάς. Είχαμε μπεί λίγο τότε, αλλά γδερνόμασταν και δεν είχαμε και χρόνο, οπότε σταματήσαμε στα 10-12 μέτρα βλέποντας ότι συνεχίζει πρός τα μέσα, αλλά και πρός τα πάνω. Είχα μείνει με την εντύπωση ότι είναι έξοδος νερού που έρχεται από ψηλότερα και μου είχε μείνει κρυφός πόθος η εξερεύνησή του.
Το μονοπάτι το βρήκαμε εγκαταλειμμένο, γεμάτο βάτα και αγριοτριανταφυλλιές, δυστυχώς, και αναγκαστήκαμε να κατέβουμε μέσα στην κοίτη για να το εντοπίσουμε στο σημείο που ξεκινάει, μετά την τελευταία τεχνική κατάβαση. Το βρήκαμε, το πήραμε πρός τα πίσω, και φτάσαμε στο στόμιο που ψάχναμε.
Τελικά, αμέσως μετά από ένα στένωμα που έχει, συνεχίζει μέχρι τα 25-30μ συνολικά και σταματάει. Πρός τα πάνω σχηματίζονται δύο σωλήνες περίπου 6 μ. Αλλά στενευουν και σταματάνε κι αυτοί.
Κρίμα! Αλλά μιά ακόμη εκκρεμότητα, έκλεισε.

Κατεβαίνοντας πρός Αθήνα, κατευθυνθήκαμε πρός την Οίτη, για να δούμε σε τί κατάσταση είναι το σπήλαιο στο Αγ.Πνεύμα. Εκεί, λίγους μήνες πρίν, βρήκαμε ένα από τα περάσματα, στα 50 μέτρα , φραγμένο από τα φερτά. Λόγω όμως της μεγάλης νεροποντής στην περιοχή που έκανε τις μεγάλες καταστροφές στη Θεσσαλία, είχαμε ελπίδες ότι μπορεί να είχε ξεβουλώσει.
Ευτυχώς δεν είχαν κατεβάσει ακόμη τις αγελάδες από τα ψηλά οροπέδια ακόμη, κι έτσι είχαν συντηρήσει το δρόμο, που ήταν μια χαρά!
Ετοιμαστήκαμε και πλησιάζοντας την είσοδο είδαμε μία μπαζοσακούλα από τις αχρησιμοποίητες, να είναι μαγκωμένη σε ένα κλαρί απ’ έξω. Εκτός από αυτό το δείγμα, ήταν φανερό ότι υπήρξε έντονη ροή προ τα έξω. Καλό σημάδι.
Μπήκαμε και με μεγάλη χαρά περάσαμε σχετικά εύκολα το πέρασμα σχήματος Ζ, που πριν ήταν βουλωμένο, βρήκαμε σε πολύ καλή κατάσταση τα έργα που έχουμε κάνει από την άλλη μεριά, περάσαμε κι άλλα στενώματα σχετικά εύκολα, φτάνοντας σε μια μεγάλη κατηφοριά που ανεβαίνει από την άλλη μεριά, σχηματίζοντας ένα σιφώνι μήκους 8-10 μέτρων. Εκεί σκάψαμε για καμιά ώρα και τελικά περάσαμε σε μια αίθουσα που καταλήγει κι αυτή σε σιφώνι 4-5 μέτρα, πολύ βουλωμένο όμως.
Εκεί σταματήσαμε, υπολογίζοντας ότι χρειάζονται 2-3 ώρες σκάψιμο. Ήμασταν στα 200μ περίπου. Εκεί είχαμε φτάσει και την πρώτη φορά που μπήκαμε, το 2010. Μιά χαρά ήταν για τις συνθήκες. Αν μαζέψουμε μιά καλή ομάδα, πιστεύω ότι θα πάμε αρκετά μέσα, σχετικά σύντομα.
Παρέα με τον Ανδρέα Παναγόπουλο από ΣΠΕΛΕΟ.

Σε ανταπόκριση του καλέσματος του Γιώργου Σωτηριάδη (Σύλλ.Πρωτέας), περάσαμε ένα Σαββατοκύριακο αφιερωμένο στο αρμάτωμα και την χαρτογράφηση του βαθύτερου σπηλαίου του Υμηττού, το Πύργου Μεγάλο Βάραθρο.
Το Σάββατο χωριστήκαμε σε δύο ομάδες των τριών ατόμων και βάλαμε τα σχοινιά και στις δύο οδεύσεις που έχει το Σπήλαιο, από τα 70 μέτρα και κάτω. Ο Γιώργος με 2 μέλη της ΕΣΕ αρμάτωσε το νέο σκέλος κι εγώ με 2 μέλη από ΣΠΕΛΕΟ, το άλλο, που είχα κάπου 10 χρόνια να το επισκεφθώ.
Έκανε τη χαρτογράφηση του νέου σκέλους που ο Σύλλογός μας έχει εξερευνήσει από το 2016 και ξαναβρεθήκαμε όλοι μαζί στα 70 μέτρα, στο μεγάλο πατάρι που έχει εκεί, και ανεβήκαμε στην επιφάνεια.
Την Κυριακή μπήκαμε πάλι με τον Γιώργο, οι δυό μας αυτή τη φορά, ώστε να κάνει τη χαρτογράφηση της παλιάς όδευσης και με την ευκαιρία, βγάλαμε και τα αρματώματα από κει. Ανεβαίνοντας, πήρε και τις μετρήσεις από το μεγάλο πατάρι μέχρι την επιφάνεια και τώρα μένει να συμπληρωθούν κάποιες αίθουσες ακόμη, πλαγίως από την κάθετη όδευση.