Αφιερώσαμε κι αυτό το Σαββατοκύριακο στις έρευνες αυτού του πεδίου, που έχει μεγάλες εκτάσεις με κατάφυτο αλλά και με γυμνό βραχώδες ασβεστολιθικό έδαφος, με έντονα τα σημάδια της διάλυσης, από τις βροχοπτώσεις χιλιάδων ετών. Ακόμη και ανάμεσα στα πυκνά δέντρα, προβάλλουν κορυφές από βράχια με γλυφές, τρύπες και ρηχά χάσματα. Το καρστικό φαινόμενο, είναι πολύ έντονο στην περιοχή και είναι αυτό που μας ελκύει να ψάχνουμε και να ξαναψάχνουμε τα γύρω μέρη.
Αφού περάσαμε όλη μέρα το Σάββατο περπατώντας και καταγράφοντας την πορεία μας, συνεχίσαμε και κλείσαμε τη μέρα μας την Κυριακή, εντοπίζοντας την είσοδο της Καταβόθρας της Μηλέας, άλλη μια παλιά ανάμνηση για μένα και μια νέα για τον συνάδελφο Κώστα Αναγνώστου.

Ένα άγνωστο μικρό σπήλαιο, για το οποίο μας ειδοποίησαν αυτοί που το εντόπισαν πεζοπορώντας, ο Χρήστος με τον γυιό του τον Νίκο, ήταν τελικά μία ακόμη από τις πάμπολλες διακλάσεις αυτού του βουνού. Το βάθος του δεν ξεπερνάει τα 5 μέτρα, είναι στενό , ανοίγει λίγο στα 3-4 μέτρα, αλλά ξανακλείνει μετά.
Ευχαριστούμε για την ειδοποίηση και ελπίζουμε για την επόμενη, μιας και είδαμε όρεξη και ενθουσιασμό! Να είστε καλά!

Ο καιρός, με διφορούμενες διαθέσεις, μας έδειξε λίγο τα δόντια του, όταν φτάναμε στη διασταύρωση για Χαλκίδα, με μια μπόρα μέτριας έντασης, όμως ευτυχώς, καλμάρισε για την υπόλοιπη μέρα, που για μας ήταν γεμάτη από πεζοπορία και δράση.
Φτάσαμε μετά τις 11:00′ στο πρώτο στίγμα, που είχε εντοπίσει ο Κώστας σε πεζοπορία, από τις πολλές που κάνει στην περιοχή.
Αρκετά υποσχόμενη η εικόνα της εισόδου, δεν είχε όμως δείγματα ρεύματος αέρα. Αρματώσαμε, κατεβήκαμε και χαρτογραφήσαμε, ένα κάθετο σωλήνα 22 μέτρων, χωρίς δυνατότητα συνέχειας, δυστυχώς.
Υπήρχε ένα αγριογούρουνο στον πάτο, σκελετός πια, και δίπλα του ένα μεγάλο βατράχι, για συντροφιά.
Μαζέψαμε τα υλικά μας και περπατήσαμε για το επόμενο σημείο, που είχε και νυχτοπούλια σαν μόνιμους κατοίκους, μάλλον Χουχουριστές. Τα είχε παρατηρήσει ο Κώστας και έτσι πλησιάσαμε ήσυχα καταφέρνοντας να βιντεοσκοπήσουμε τον ένα.
Με φυσικές δεσιές κατεβήκαμε τα πρώτα 5-6 μέτρα, διαπιστώνοντας, ότι ένα πλάγιο άνοιγμα που βλέπαμε από πάνω, σχημάτιζε μια μικρή αίθουσα, με μικρή, ανοδική όμως, πορεία.
Βγήκαμε και περιηγηθήκαμε στα βραχοβούνια εκεί γύρω, που δημιουργούν την εντύπωση, ότι υπάρχουν βάραθρα κάθε λίγο και λιγάκι.
Επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο και με φώτα πια, φτάσαμε στη Βρωμονέρα, πάνω από το χωριό Κάδι, για διανυκτέρευση. Τα ξημερώματα, μιά ακόμα μικρή μπόρα, μας ξύπνησε για λίγο.
Την Κυριακή αποφασίσαμε να κάνουμε μια επίσκεψη στον Παππαλάκκο και το κάναμε, κατεβαίνοντας τις πρώτες του δυό-τρείς καταβάσεις.
Σχεδόν δεν αναγνώρισα το επιβλητικό θέαμα της δολίνης της εισόδου της καταβόθρας, ίσως λόγω της πολύ πυκνής βλάστησης, ή ίσως επειδή το πλησιάσαμε από άλλη μεριά και όχι από το γνωστό μας χωραφάκι με τις φτέρες, που ξεκινούσαμε συνήθως. Εκατοντάδες μικρά ελατάκια ενάμισι μέτρο και πάνω, έχουν φυτρώσει παντού. Ίσως να πέρασαν και δέκα χρόνια από την τελευταία μου επίσκεψη που ήταν μία άσκηση Σπηλαιοδιάσωσης. Όταν όμως μπήκαμε στα σχοινιά, πήγαν όλα στη θέση τους και θυμήθηκα και λεπτομέρειες από αποστολές που είχαμε οργανώσει εκεί.
Με τον Κώστα Αναγνώστου.

Μια μικρή δράση με τον Μίλτο Χασιαλή, έτσι για να βρεθούμε και να κάνουμε κάτι μέσα στα ενδιαφέροντά μας. Όμορφη μέρα μας έκανε, λίγο δροσερή για τη διαδρομή με τα σκούτερ, αλλά ότι έπρεπε. Και μιά στάση στην Καλοπούλα, υποχρεωτική!

Μιας και βρεθήκαμε κοντά με τον Δημήτρη Καραχρήστο, εδώ στο Λουτράκι που μένει κι εμείς κάνουμε διακοπές, είπαμε να κάνουμε και μια δράση μικρού βεληνεκούς, ανάλογη της ζέστης και της προδιάθεσης για την κλασσική ραστώνη της εποχής. Έφερε μαζί και τρία κορίτσια από τον Ορειβατικό Λουτρακίου,την Εύη, τη Φαίη και τη Γιάννα, ατομικό εξοπλισμό για όλους, σάκους και σχοινιά!
Το στεγνό, βέβαια, φαραγγάκι, έχει ένα απρόσμενα στενό κομμάτι με μικρές καταβάσεις, 7 περίπου, που είναι ότι πρέπει για μαθήματα εξοικείωσης.
Βγήκαμε νωρίς το απομεσήμερο και καταλήξαμε στο Σχίνο για μπανάκι και μπυρίτσες.

Μιας και λόγω Ροσκάς θα βρισκόμασταν στην περιοχή στις 3/8ου, είπαμε οι πιό παθιασμένοι με την εξερεύνηση αυτού του σπηλαίου, εγώ κι ο Κώστας Αναγνώστου, να αφιερώσουμε τη επόμενη μέρα μας στην εξέλιξη της έρευνας και χαρτογράφησής του.
 Είχαμε σταματήσει στα 180 μέτρα, σε πνιγμένη μακρόστενη αίθουσα με ένα τριγωνικό πέρασμα δεκα-δεκαπέντε εκατοστά ύψος  και λίγα περισσότερα φάρδος και είχαμε σκοπό να κατεβάσουμε το επίπεδο του νερού, για να περάσουμε.
 Ξεκινήσαμε σκάβοντας την κοίτη σε σημεία που είχε μαζέψει φερτά μερικώς στερεοποιημένα-λιθοποιημένα από τα άλατα, που έφτιαχναν φράγματα, ανεβάζοντας τη στάθμη. Μετά από τρείς-τέσσερις ώρες, δουλεύοντας αναγκαστικά σκυφτοί και μέσα στα νερά, διοχετεύσαμε τη ροή σε ένα χαράκι που βρίσκεται στα 150 μέτρα από την είσοδο και χάνεται σε μικρό ρήγμα, προς τα έγκατα. Φτιάξαμε τελικά, ένα άνετο πέρασμα, από το οποίο χωρούσε το κράνος με το σαγόνι μας να είναι σχεδόν εκτός νερού, με το σώμα ξαπλωτό μέσα στο νερό. Αυτό το κενό που βλέπαμε πίσω από το τριγωνικό παραθυράκι, δυστυχώς συνεχίζει σε ρηχό πέρασμα και χαμηλώνοντας η οροφή, ξανασταματάει είκοσι μέτρα πιό μέσα, συναντώντας το νερό.
Μια πολύ ευχάριστη έκπληξη, ήταν η παρουσία Niphargus και μάλιστα σε ικανό πληθυσμό, στις πρώτες βάθρες, που την προηγούμενη φορά που πήγαμε, ήταν πολύ θολές για να τα δούμε. Είναι ένα Σπηλαιόβι γαριδάκι, μήκους ενός εκατοστού περίπου, λευκό και τυφλό.
 Η διαμόρφωση, όπως και η μηδενική ροή αέρα, δηλώνουν ότι δεν υπήρχε επικοινωνία με τα ενδότερα, που είναι σίγουρο ότι υπάρχουν, αλλά μάλλον ο μόνος τους επισκέπτης δύναται να είναι το υγρό στοιχείο.
 Βγήκαμε καταλασπωμένοι και βρεγμένοι ως το κόκκαλο, αλλά ικανοποιημένοι , έχοντας κλείσει μια ακόμη σπηλαιολογική εκκρεμότητα.

Μια ακόμη εξόρμηση στην αγαπημένη αυτή περιοχή του Κρικελοπόταμου, οργανώσαμε, με αναχώρηση από Αθήνα την Παρασκευή 2/8ου, έχοντας μπροστά μας ένα πεντάωρο ταξίδι.
Ξεκινήσαμε, το Σάββατο 3 Αυγούστου, τις καταβάσεις με το ελάχιστο, ίσως το λιγότερο που έχω δει μέχρι σήμερα νερό, αλλά σιγά-σιγά οι μικρές ροές από δεξιά κι αριστερά ,καθάρισαν τις βάθρες και μας δρόσισαν, έως παγώματος, ιδίως για όσους επέλεξαν “ελαφρύ” ντύσιμο.
Το Φαράγγι, όσο περνάνε τα χρόνια, παρουσιάζει κάποιες βλάβες στις αγκυρώσεις και κάποιες ελλείψεις, που σε κάποια στιγμή, θα πρέπει να τις φτιάξουμε, αντικαθιστώντας τα χτυπημένα βύσματα και συμπληρώνοντας τις μονές ασφάλειες. Μάλλον του χρόνου, να είμαστε καλά.
Όλα όμως πήγαν μια χαρά και νωρίς το απόγευμα καταλήξαμε στο Πανταβρέχει, όπου συναντήσαμε αρκετούς εκδρομείς, ένας εκ των οποίων μας έβγαλε και την ομαδική μας φωτογραφία.
Ο Κρικελιώτης, παρ’ όλη την πλούσια συνδρομή από το Πανταβρέχει και άλλα δυό-τρία παραφάραγγα, είχε πολύ ρηχά περάσματα, καμιά σχέση με άλλες φορές, που μέχρι σχοινί είχαμε χρησιμοποιήσει σε κάποια σημεία, για να μην παρασυρθεί κανένας, αντιμετωπίζοντας το ρεύμα.
Φτάσαμε στον ανανεωμένο κατασκηνωτικό χώρο που έχει διαμορφωθεί με πολλή φροντίδα, όμορφα πετρόκτιστα τραπέζια, πάγκους, κρουνό με πόσιμο νερό και καθίσαμε για μαγείρεμα και φαγητό.

Αφιερώνω τη γραφή μου στη μνήμη του Βασίλη Δίπλα, που οι ντόπιοι μας είπαν ότι είχε το λημέρι του εκεί που είναι η Σπηλιά, ο οποίος δεν έγινε γνωστός, όπως ο ανεψιός του και άλλα παλληκάρια κι ας ήταν ο Δάσκαλός τους στην Κλεφτουριά*. Υπάρχει ένα στεγνό σπήλαιο μετρίων διαστάσεων λίγα μέτρα δεξιότερα από το στόμιο που παλεύουμε, που χρησιμοποιούσε, άλλο ένα αριστερότερα και φαντάζομαι ότι τα τρόφιμά τους τα αποθήκευαν στο φυσικό ψυγείο του έγκοιλου που μπήκαμε εμείς.
——————————-
Μετά την απόπειρα που κάναμε τον Δεκέμβριο του 2023, βρίσκοντάς το πλημμυρισμένο στο πρώτο σιφώνι που συναντήσαμε στα 40 περίπου μέτρα, αποφασίσαμε να ξαναπάμε κατακαλόκαιρο, διαπιστώνοντας με τους ντόπιους, ότι μήνες τώρα έχει σταματήσει να βγάζει νερό.
Αμέσως μετά την είσοδό μας νιώσαμε τη πνοή αέρα που βγάζει ένα σπήλαιο που έχει μεγάλες αίθουσες, ή ροή νερού και όντως το πρώτο σιφώνι ήταν ελεύθερο και επειδή λειτουργεί σαν παγίδα των φερτών, είχε πολλή λάσπη.
Προχωρήσαμε χαρτογραφώντας και περνώντας διαδοχικά σιφώνια, ακούσαμε θόρυβο νερού και στα 150 περίπου μέτρα φτάσαμε σε ένα χαράκι που καταπίνει ότι έχει απομείνει από τις κατεβασιές του χειμώνα, περίπου μια γεμάτη ίντσα υπολόγισα κι έτσι “στεγνώνει” το μπροστινό τμήμα. Ήταν το μόνο σημείο που μπορέσαμε και σταθήκαμε όρθιοι.
Αν δεν υπήρχε αυτό το ρήγμα, ακόμη και με ελάχιστο νερό, ποτέ δεν θα άδειαζαν τα μπροστινά σιφώνια. Η χαρτογράφηση, μας έδειξε ότι κατεβήκαμε περίπου δύο μέτρα συνολικά, αντί να ανεβούμε, που θα ήταν το αναμενόμενο.
Αμέσως μετά, συνεχίσαμε σε πνιγμένη στοά μέχρι το λαιμό, ενώ ήμασταν στα γόνατα, λόγω της χαμηλής οροφής . Το μικρό τριγωνάκι που υπήρχε πάνω από τη στάθμη στο τέλος του διαδρόμου, για να το περάσουμε, θα έπρεπε να γυρίσουμε ανάσκελα περνώντας τη μύτη μας ξυστά στην οροφή. Δεν το κάναμε, αφήνοντάς το για μιά επόμενη αποστολή, έχοντας στολές νεοπρέν μαζί μας, να μας προστατέψει λίγο από το παγωμένο νερό, που ήδη μας είχε μουσκέψει μέχρι κόκκαλο! Το καταγραφικό έγραψε κάπου 165 μέτρα.
Ήμουνα με τους: Κώστα Αναγνώστου, Ηλία Καλαμπαλίκη, Γιάννη Μπιρμπίλη, Αλέξη Θεοφιλόπουλο, Τάσο Λαμπρακάκη, με δύο αυτοκίνητα από Αθήνα και ήρθαν από τα γύρω μέρη ο Αγραφιώτης Παναγιώτης Παλιούρας και ο Κώστας Μπακολίτσας με τον γυιό του Ορέστη, που πήρε το βάπτισμα και περιμένουμε να κάνει πολλά, στη σπηλαιολογία!
———————————
*Τον Βασίλη Δίπλα, ομολογώ ότι δεν τον ήξερα, σε αντίθεση με τον Κατσαντώνη, τον Καραϊσκάκη και άλλους μαθητές του. Θυσίασε τη ζωή του για να γλιτώσουν οι νεότεροι και να συνεχιστεί ο αγώνας. Δάσκαλος μέχρι τέλους.
Παραθέτω απόσπασμα κειμένου και παραπομπές, γι’ αυτή την Ηρωική Μορφή:
“…Ο Δίπλας δεν φεύγει απάντησε ο καπετάνιος. Σ΄ αυτή την μάχη σκοτώθηκε ο Δίπλας ,τραυματίστηκε ο Κατσαντώνης και ο Καραϊσκάκης. Αν δεν υπήρχε ο Καπετάν Δίπλας να εκπαιδεύσει τόσους και τόσους κλεφτές και καπεταναίους σίγουρα δεν θα υπήρχαν ούτε ο Κατσαντώνης ,ούτε ο Λεπενιώτης ούτε ο Χασιώτης ούτε ο Καραϊσκάκης ούτε ο Τσόγκας,  Καραγιαννάκης κλπ, ίσως να μην πετύχαινε και η Ελληνική Επανάσταση δηλαδή, το Έθνος μας οφείλει πολλά στον Καπετάν Δίπλα επίσης είναι μια ιστορική μορφή που δεν έχει δεχθεί ακόμη την δέουσα. σημασία από τους ιστορικούς και ερευνητές νομίζω πως είναι καιρός να του αποδοθούν οι δάφνες που του αξίζουν.
Ο Δίπλας ποτέ δεν συμβιβάστηκε με τον κατακτητή και ποτέ δεν ζήτησε αρματολίκι , ποτέ δεν έσκυψε το κεφάλι και ποτέ δεν προσκύνησε τούρκο πασά, αλλά και δεν έκατσε ποτέ στο ίδιο τραπέζι με τους εκάστοτε κοτζαμπάσηδες και προεστούς ,όλη του την ζωή την έζησε στο βουνό με το όπλο στο χέρι πολεμώντας τους κατακτητές.”
Υπερσύνδεσμοι: https://www.stavraetos.gr/index.php/istorika/sarakatsanoi-agonistes/kapetan-diplas
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B7%CF%82_%CE%94%CE%AF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%82
—————————————

Το επιλέξαμε για πολλούς λόγους, όπως η εγγύτητά του στην Αθήνα, το ότι κρατάει ακόμα νερό, το ότι είναι μικρό και εύκολο, τις όμορφες εικόνες του και σίγουρα για την τελευταία του θεαματική κατάβαση που καταλήγει σε μια μεγάλη και βαθειά βάθρα.
Ανεβήκαμε στην είσοδο του Φαραγγιού με τα πόδια, “απολαμβάνοντας” το λιοπύρι που μας έκανε μούσκεμα στον ιδρώτα, αλλά αποζημιωθήκαμε σχετικά σύντομα στην πρώτη λιμνούλα που βρήκαμε, όπου και φορέσαμε τις στολές μας, αρχίζοντας τις τεχνικές καταβάσεις.
Όλα πήγαν μιά χαρά και σύντομα βρεθήκαμε πάνω από την τελευταία μεγαλούτσικη κατάβαση, όπου μας περίμενε μια έκπληξη. Στην περιοχή οργανώνουν εκδρομές διάφοροι Σύλλογοι και γραφεία τουρισμού, φέρνοντας κόσμο από διάφορα μέρη, κυρίως από την Αθήνα. Έτσι αντικρίσαμε καμιά πενηνταριά άτομα να κολυμπάνε ή να λιάζονται στα βράχια από κάτω μας και άλλους ακόμα πιο πίσω, να περπατάνε στα πέριξ. Οπότε, είχαμε και θεατές, όπως και πρόθυμους φωτογράφους, για μερικές ομαδικές λήψεις!

Για όσους το γνωρίζουν, είναι ένα πολύ όμορφο και τεχνικό πεδίο, που δεν είναι και εύκολο να μπούν άτομα που δεν έχουν εκπαιδευτεί στο άθλημα, αλλά η παρέα αποδείχθηκε ικανότατη και πολύ δυνατή!
Το Σάββατο με τον Ανδρέα, κάναμε στα παιδιά μια προετοιμασία στις τεχνικές και τα πλάγια βγαλσίματα στα ρελέ, αλλά δεν περιμέναμε αυτά τα τόσο καλά αποτελέσματα! Μπράβο στα παιδιά!
Το Φαράγγι διατηρούσε το νερό του, αρκετά για να μας δροσίσει και να κάνει τις καταβάσεις ενδιαφέρουσες, αλλά καθόλου επικίνδυνο, αφήνοντάς μας να κάνουμε τα δικά μας με ευκολία. Στον στριφτό καταρράκτη, ας πούμε, όλοι περάσαμε το δεύτερο μέρος χωρίς σχοινί, με στενή βέβαια παρακολούθηση και κάναμε κι άλλα διασκεδαστικά.
Καλόδεχτοι οι νέοι φίλοι μας! Στην ομαδική φωτογραφία, δυστυχώς λείπει ο φωτογράφος, Μενέλαος Νεοφώτιστος.